مقدمه :بطور کلی عموم بیماران ، هرمشکلی در ناحیه مقعد و حتی در اطراف آن نیز داشته باشند چه از خارش گرفته تا سرطان های پیشرفته را همگی جز هموروئید یا همان بواسیر میدانند .لذا هموروئید در نظر عامه مردم، طیف وسیعی از بیماریها اعم از خارش تا سرطان را شامل می گردد .
اما شایع ترین عللی که اکثر مردم بعنوان " بواسیر " نزد پزشک مراجعه میکنند شامل موارد زیرمیباشند :
1- بواسیر داخلی:( با علائم خونریزی بدون درد،بیرون زدگی توده بواسیری و گاهی خارش ودرد ).
2- بواسیر خارجی :(با علائم یک توده که در دور مقعد بوجود آمده و گاهی دچار درد و سوزش و التهاب وخونریزی نیز ممکنست بشود وبه تعداد یک تا چند عدد نیز ممکنست باشند) .
3- شقاق یا همان فیشر : ( علائم آن عبارتند از درد ویا سوزش خفیف تا بسیارشدید که در حین یا بعد از اجابت مزاج روی میدهد و همراه با آن گاهی خونریزی مختصر نیز وجود دارد ،معمولاً بیماران از آن بعنوان دفع مدفوع دردناکِ ترسناک یاد میکنند ، در نتیجه بعضی از افراد به همین علت سعی میکنند که بسیار کم غذا بخورند که تا هر 2-3 روز یکبار به توالت بروند .
4- بواسیر دردناک لخته ای ناگهانی (بواسیر ترومبوزه ):محل آن در لبه کناری مقعد و اندازه آن در حد یک لوبیا ، کمی کوچکتر یا بزرگتر که بعد از یک استرس ،ویا زور زدن در حین دفع ویا در افرادی که طولانی مدت می نشینند مانند رانندگان کامیون ، موتورسواران ،خلبانان ، وغیره که بطور ناگهانی وحداکثر ظرف چند ساعت بوجود می آید .این نوع از بواسیر دردناکترین فرم آن میباشد.
بواسیر یا(هموروئید ) چیست ؟
بواسیر جمع کلمه باسور بوده ودر زبان انگلیسی به آن هموروئید نیز گفته میشود .بواسیر ها انواع مختلفی دارند وشامل بواسیر داخلی ، خارجی و لخته ای تقسیم میشوند .
بواسیر های داخلی:
اینها جرئی از ساختمان طبیعی راست روده وابتدای کانال مقعد(ازحدود 6-3 سانتیمتری داخل مقعد ) بوده که بصورت بالشتک های عروقی کوچک یا همان توده های زیر مخاطی ضخیمی ، به تعداد سه عدد درساعات 3و7و11 قرار گرفته ودر حین زور زدن موقع اجابت مزاج ، جابه جامیشوند . وظیفه اصلی این ها کمک در کنترل باد و مایع مدفوعی وهمچنین جهت تسهیل دفع ومراقبت ازمجرای مقعد در هنگام خروج مدفوع میباشد.اما زمانیکه ابعاد آنها بدلایلی که بعداٌ گفته خواهد شد ، بزرگتر ار حد معمول شده ویا اگر دچار خونریزی و یا التهاب ویا .. شوند آنگاه باید مداخلات پزشکی صورت پذیرد.
علل موثر در گسترش بواسیر ها (هموروئیدها) :
بطور کلی عواملی مثل ارث ،تغذیه نامناسب ، شغلهای نامناسب ، حاملگی ، ورزش های نامناسب ،زور زدن ، لباس های تنگ ، مسائل روانی ، مصرف بعضی از داروها ، یبوست ، سن بالا ، اختلالات عملکردی اسفنکتر ( عضلات دریچه مقعدی )و... باعث گسترش هموروئید ها میشوند .
تئوری های مطرح در ارتباط با علت گسترش بواسیرها :
1- اتساع غیر عادی ورید های هموروئیدال داخلی که از شاخه های ورید های هموروئیدال میانی و فوقانی منشا میگیرند.
2- دیستانسیون غیر عادی آناستموزهای شریانی و وریدی که در همان محل بالشتکهای مقعدی می باشند.
3- جا به جا شدن بالشتک های مقعدی به طرف پایین ویا پرولاپس آنها.
4- تخریب سیستم بافت همبندی حمایت کننده ی بالشتک های مقعدی .
5- افزایش گذرای فشار داخلی شکمی .
6- نشستن طولانی مدت در توالت همراه با زور زدن .
7- وجود سابقه ی خانوادگی بواسیر در 50% بیماران .
8- اختلال در شل شدن اسفنکتر داخلی حین دفع مدفوع .
9- فشار وارد شده توسط جنین بر روی ورید های هموروئیدال مادر حامله و تشدید بواسیر مادر.
10-وجود فشار خون ورید پورت بخصوص در بیماران سیروتیک کبد .
تقسیم بندی بواسیر ها (هموروئیدها) بر اساس محل :
شامل بواسیر های داخلی ، خارجی و مخلوط یا همان مرکب میباشند.
تقسیم بندی بواسیر ها(هموروئید ها)بر اساس حالت یا وضعیت:
بواسیر های از نظر حالت یا وضعیت به انواع عادی ، خونریزی دهنده ، ملتهب ، فیبروتیک (ضخیم شده )، بیرون زده (پرولابه ) ، دردناک ، خارش دار، عفونی ، مختنق ( گیر افتاده )و.. تقسیم می شوند.
تقسیم بندی بواسیر ها (هموروئید ها )بر اساس شدت علائم :
بواسیر ها بر این اساس به چهار درجه تقسم میشوند :
بواسیر درجه 1 :توده بواسیری کمی بزرگ شده وتنها علامت آن در بعضی افراد خونریزی بدون درد میباشد.
بواسیر درجه 2 :توده بواسیری بزرگتر شده ودر حین اجابت مزاج دچار بیرون زدگی میشود ولی بلافاصله بعد از اجابت مزاج ، خودبخود به داخل مقعد بر میگردد،البته ممکنست دارای خونریزی نیز باشد و یا نباشد.
بواسیر درجه 3 :در این حالت توده بواسیری باز هم بزرگتر شده و در حین اجابت مزاج که دچار بیرون زدگی میشود ، دیگر قادر نیست خودبه خود ، به داخل برگردد لذا حتماً بایستی با کمک دست آنرا بداخل مقعد بر گرداند و شاید دارای خونریزی باشند ویا دچارخونریزی نباشند.
بواسیر درجه 4 :در این حالت توده بواسیری در بیرون از مقعد قرار گرفته و حتی به کمک دست نیز بداخل مقعد بر نمی گردد.
علائم و نشانه های بواسیر ( هموروئید ) :
شایعترین علامت ، خون در مدفوع یا خونریزی قرمز روشن بدون درد در حین و یا در انتها ی اجابت مزاج که ممکنست چکه چکه و یا گاهی خفیف تر ویا شدید تر باشد .بیرون زدگی و یا پرولاپس نیز از علائم شایع دیگر میباشد .گاهی دردبعلت ایجاد لخته ویا زخمی ویا گانگرنه شدن ویا بعلت گیر افتادن (مختنق شدن ) نیز رخ میدهد و البته خارش نیز گاهی بندرت دیده میشود .
درمان بواسیر ( هموروئید ) :
لیزر یا اشعه درمانی با(فتو کوآ گولیشنِ مادون قرمز )یا همان [I.R.C]:
این روش ابتدا توسط NEIGER آلمانی در سال 1979 بکار رفت و چون هیچ گونه برش جراحی و بیهوشی وحتی هیچگونه استراحتی نیاز نداشت و چون صرفا با انعقاد یا خشکاندن ریشه بواسیر ها آنها را ریشه کن میکرد بزودی جز پر طرفتارترین روش سرپایی درمان همورویید معروف شد وبزودی نه تنها در سراسر اروپا بلکه در سراسر آمریکا جز محبوب ترین روش موثر درمان بواسیر شناخته گردید بطوریکه در آمریکا با عنوان اینکه « میتوانید بین وقت ناهار مراجعه کرده و سپس به محل کار خود برگردید »برای بیان راحتی این روش استفاده میشود..IRC روشی کاملاً مطبی است که نیازی به هیچگونه بیهوشی ویا بیحسی نداشته و بسیار سریع و مطمئن و بدون هرگونه پانسمانی ، فرد میتواند بلافاصله به محل کار خود باز گردد.
